Krajowy Rejestr Sądowy to jedna z trzech baz danych o charakterze publicznym, jaka funkcjonuje w polskim porządku prawnym. Bez chwili zawahania się można wymienić ją zaraz obok bazy REGON i NIP. Jakie podmioty prawne muszą być dopisane do bazy KRS?

Najważniejsze informacje o Krajowym Rejestrze Sądowym

 Jest to jedna z najmłodszych baz danych o charakterze otwartym, która funkcjonuje w Polsce. Zbiór uruchomiono pierwszego stycznia 2001 roku, jednak ten czas poprzedziły ponad trzy lata intensywnych prac nad ostatecznym kształtem Krajowego Rejestru Sądowego.

Właśnie w tym miejscu ujawnia się główna różnica między KRS, a na przykład bazą NIP. Ta pierwsza nie powstała „od zera”. Ustawodawca zdecydował, że lepiej będzie zgromadzić w jednym miejscu informacje z kilku pomniejszych zbiorów, w tym z Rejestru Handlowego, którego historia (z przerwami) sięgała II Rzeczypospolitej.

W ten sposób udało się uniknąć efektu dublowania danych oraz sztucznego utrzymywania w obiegu kilku innych mniejszych zbiorów. Pozwala to stwierdzić, że Krajowy Rejestr Sądowy bardzo mocno różni się w tym aspekcie od bazy NIP, PESEL, a nawet od Rejestru Gospodarki Narodowej.

Z odpisami z bazy nie można było zapoznać się w dowolnej instytucji publicznej, na przykład w urzędzie gminy czy starostwie powiatowym. Ustawodawca nadał specjalną właściwość Sądom Rejonowym ulokowanym w każdym województwie na terenie Polski. Takich placówek powstało 21. Niektóre ludne regiony kraju, na przykład Górny Śląsk, mają do swojej dyspozycji dwa takie Sądy: w Gliwicach oraz Bielsku-Białej.

Alternatywne metody zapoznania się z danymi z KRS

Ogromną zmianą był szereg nowelizacji Ustawy o KRS z 2011 roku, na mocy których zbiór został zdigitalizowany oraz udostępniony w internecie. To właśnie dzięki tym zmianom funkcjonuje wyszukiwarka KRS w bazie ALEO.com: https://aleo.com/pl/funkcje/baza-firm/wyszukiwarka-krs. Dzięki niej każdy może szybko, za darmo, zapoznać się z informacjami przechowywanymi w tym rejestrze. Zmiany oficjalnie zaczęły obowiązywać od 2012 roku.

Dużym atutem takiego rozwiązania jest też możliwość szybkiego uzyskania dostępu do danych z innych baz, na przykład NIP. ALEO.com pozwala szybko zestawić ze sobą te informacje, dzięki czemu użytkownik uzyskuje całe spektrum danych o wybranym podmiocie.

Warto odnotować też, że Krajowy Rejestr Sądowy stale ewoluuje. Pojawiają się kolejne nowelizacje, które dodają do bazy informacje o kolejnych grupach osób. Ostatnią dużą zmianą było dodanie danych o dłużnikach alimentacyjnych i niewypłacalnych.

 Kto musi mieć identyfikator w Krajowym Rejestrze Sądowym?

 O wiele łatwiej byłoby wymienić rodzaje firm, których nie znajdziemy w bazie. Już Ustawa o KRS z 20 sierpnia 1997 roku wprowadziła bardzo dużą liczbę podmiotów objętych tym obowiązkiem, a kolejne nowelizacje sukcesywnie poszerzały tę listę. 

W polskim porządku prawnym KRS jest wymagany dla wielu rodzajów spółek, w tym m.in.:

 ●       partnerskich,

●       komandytowych,

●       komandytowo-akcyjnych,

●       jawnych,

●       europejskich.

Obowiązek dotyczy też przedsiębiorstw o charakterze państwowym, instytucji badawczych czy jednostek samorządu terytorialnego, czyli na przykład urzędów gmin, starostw powiatowych czy urzędów wojewódzkich, a także ich podmiotów zależnych.

Na liście można odnaleźć też spółdzielnie, towarzystwa ubezpieczeniowe oraz osoby prawne wykonujących regulowaną przez Ustawę o KRS działalności gospodarczych. W praktyce oznacza to, że nawet klasyczna jednoosobowa firma ma swój numer REGON, a więc można szybko dotrzeć do najważniejszych danych na jej temat w zaledwie kilka chwil.

Za sprawą specyficznej konstrukcji bazy KRS, która w swoich początkach „wchłonęła” m.in. rejestr stowarzyszeń, fundacji czy rejestr przedsiębiorstw państwowych, można odnaleźć tam także informacje o stowarzyszeniach rejestrowych, fundacjach, a nawet samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej. Wszystkie te instytucje także muszą mieć swój numer REGON.

Zmiany z grudnia 2020 roku umożliwiły też weryfikację dłużników niewypłacalnych. Ustawodawca wyszedł tu ze słusznego założenia, że w ten prosty sposób można chronić inne firmy przed związaniem się z partnerem biznesowym, który utracił płynność finansową.

W bazie można też znaleźć dane o dłużnikach alimentacyjnych, przy czym są to osoby, które zalegają z takimi płatnościami przez co najmniej pół roku. Tak duża liczba danych, do jakich dostęp zyskujemy, przeglądając bazę KRS, pozwala stwierdzić, że jest to prawdziwa skarbnica wiedzy dla firm, dzięki której mogą one dowiedzieć się o wiele więcej o ich kontrahentach.