Zarejestruj się za darmo i naucz się zarabiać online!
- Dostęp do darmowych poradników pokazujących krok po kroku jak zarabiać w Internecie
- Sposoby zarabiania niepublikowane nigdzie indziej
- Aktywna społeczność, która pomoże Ci rozwiązać problemy i doradzi
- Profesjonalne treści na temat SEO, social media, afiliacji, kryptowalut, sztucznej inteligencji i wiele więcej!

Blog Make-Cash

Blog grupowy, prowadzony przez Blog Make-Cash

Skąd biorą się pieniądze i jak trafiają do obrotu?

Wpis opublikowany przez Harry w Artykuł 11 Lipca

718 wyświetleń

Wchodzisz do sklepu, wybierasz produkt, płacisz, wychodzisz – dzień jak codzień. Raczej rzadko zadajemy sobie pytania dotyczące pieniędzy, o to skąd się biorą, jak są wprowadzane do obrotu, ile ich jest, kto je drukuje, jak są produkowane, dlaczego i jak powstały. Wszyscy chcą je mieć, ale nie każdy wie czym są. W tym wpisie postaram się odpowiedzieć na wyżej wymienione pytania, tak by każdy zrozumiał na czym to wszystko polega. Od razu zaznaczam, że w artykule omijam wszelkie teorie spiskowe dotyczące pieniędzy – nie jestem ich zwolennikiem, co więcej uważam że ludzie którzy w nie wierzą w większości nie mają pojęcia jak to wszystko naprawdę działa. Oczywiście na końcu tego wpisu podaję źródła oraz dodatkowe linki z którymi warto się zapoznać (w tym ciekawe filmy!). Zapraszam do lektury!

Skąd biorą się pieniądze – historia pieniędzy

Skąd biorą się pieniądze? Całą historię opisuję skrótowo, tak by przedstawić ewolucję pieniądza. Historycy nie ustalili jednomyślnie jak wyglądał początek pieniędzy, jest wiele różnych teorii na ten temat. Wiele wskazuje na to, że pieniądz został wprowadzony pierwszy raz w Fenicji lub Lidii, oczywiście na długo przed naszą erą. Zanim do tego doszło powszechna była wymiana barterowa (czyli handel wymienny). Takie rozwiązanie było jednak dość problematyczne – w końcu towar towarowi nie równy – więc do obrotu wprowadzono tzw. “płacidła”. Płacidła pełniły funkcje pieniądza, ale oprócz tego mogły być też wykorzystywane do spełniania innych potrzeb (jako pożywienie, odzienie, budulec, itd.) – były to np, : sól, skóry, zwięrzęta, futra. Za pomocą płacideł ustalano wartość danych towarów (czyli np. ten miecz był wart 5 skór lub 3 futra) i tak powstały podwaliny systemu pieniężnego, który znamy dzisiaj. Taki system płacideł z biegiem czasu ewoluował i zamiast w/w przedmiotów zaczęto używać sztab i brył metali.

Najpierw był to brąz, miedź i żelazo – później także złoto i srebro. To właśnie ze względu na używanie metali szlachetnych pieniądz nazywamy pieniądzem. Takie rozwiązanie zaczęło być uciążliwe – sztaby metali miały różne rozmiary i różne ciężary. Ważenie i dzielenie metali przy każdej transakcji zajmowało dość dużo czasu – dlatego postanowiono podzielić sztaby na mniejsze części. Oczywiście w tamtych czasach również byli oszuści, którzy używali innych stopów – wobec czego na metalach zaczęto wybijać podobizny znanych osób, bogów i królow. Wybita podobizna stanowiła poręczenie, że dany kawałek ma opowiednią wagę i wartość – tak powstały monety. Odnośnie monet, od razu polecę film “jak to jest zrobione:"

Noszenie ze sobą monet było męczące, dlatego zaczęto zostawiać swoje oszczędności u złotników (pierwsi bankierzy), którzy wystawiali kwity depozytowe – czyli dowody świadczące o tym ile dana osoba pozostawiła złota/srebra u złotnika. Teraz kupujący nie musiał płacić ciężkimi monetami – wystarczyło zapłacić kwitem. Oczywiście złotnicy musieli wypłacać właścicielom kwitów ich równowartość. Jak łatwo się domyślić wkrótce złotnicy zaczęli wystawiać kwity bez pokrycia, w dodatku każdy z tych pierwszych banków miał inny wzór kwitów co skutkowało niemałym chaosem. W związku z tym emisję pieniądza pozostawiono upaństwowionemu (upaństwowienie nastąpiło po czasie – na początku takie banki były niezależne) bankowi emisyjnemu, czyli mającemu wyłączne prawo do emisji pieniądza. Tak powstały pierwsze systemy bankowe : ) Jako ciekawostkę dodam, że w Europie pierwsze pieniądze papierowe wprowadziła Szwecja – a obecnie ciężko tam o bankomat (wszędzie płaci się kartą). Tak jak w przypadku monet, tutaj również polecam film:

Pieniądze papierowe, po czasie, znów okazały się niewygodne. Ludzie nie chcieli trzymać ich w domu i tak powstały konta bankowe i czeki. Wcześniej deponowano monety i otrzymywano niepodzielny kwit (na konkretną sumę pieniędzy) – teraz ludzie sami mogli ustalać wartość tego kwitu, wypisując czek na dowolną (w granicach posiadanego budżetu) kwotę. Takie transakcje bezgotówkowe okazały się bardzo wygodne – ale nikt nie miał gwarancji co do pokrycia czeków (skąd pewność, że faktycznie właściciel czeku ma pieniądze, które deklaruje?) – i tak dochodzimy do płatności kartą, a następnie płatności w internecie. Obecnie pieniądz elektroniczny jest najczęściej używaną formą płatności i wypiera pozostałe możliwości.

Tak, po krótce, prześledziliśmy sobie historię pieniędzy.

Produkcja, drukowanie i wprowadzanie do obrotu pieniędzy w Polsce

Kto produkuje i drukuje pieniądze? Monety wybijane są w mennicy państwowej, a banknoty w Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. To są miejsca produkcji pieniędzy polskich. Oczywiście pieniądze nie są produkowane bez limitów – o tym ile pieniędzy wyprodukować i wprowadzić do obrotu decyduje Narodowy Bank Polski. W gospodarce funkcjonuje teza, że całkowita wartość wydrukowanych pieniędzy w obiegu powinna równać się całkowitej wartości obrotu towarów i usług na rynku w jakimś okresie (czyli sumie wartości wszystkich transakcji w danym okresie czasu), dzielonej przez szybkość obiegu pieniądza.

Obecnie w całym procesie wprowadzania pieniędzy na rynek uczestniczą głównie banki komercyjne (czyli te w których mamy swoje konta osobiste). NBP zwyczajnie sprzedaje im pieniądze (udziela kredytów), a one wypłacają je swoim klientom. Banki komercyjne mają możliwość kreacji pieniądza – czyli udzielania kredytów za pomocą pieniędzy, które fizycznie nie istnieją. Oczywiście nie mogą tego robić w nieskończoność, kwota którą mogą “wykreować” jest zależna od depozytu który bank przechowuje oraz ustalonej przez NBP stopy rezerwy obowiązkowej. O tym ile pieniędzy może wytworzyć bank mówi nam mnożnik kreacji pieniądza.

W chwili gto piszę stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 3,5%, a więc jeśli zdeponujemy w banku 1000zł, ten może udzielić komuś kredytu na UWAGA 28 571,43 zł. Dość pokaźna kwota – ale pamiętajmy, że oznacza tylko górną granicę tego co bank może wytworzyć, wcale nie oznacza że to wytworzy : ) Przez to pojawia się wiele teorii jakoby banki miały upaść, banki rządzą światem, banki nie mają pokrycia. Cały szkopuł w tym, że banki nie muszą mieć tego pokrycia – bo obecnie największe znaczenie ma pieniądz elektroniczny. Często podawany przez zwolenników piramid finansowych przykład wypłacania wszystkich pieniędzy z banku jest oderwany od rzeczywistości – faktycznie jest to niemożliwe by wypłacić wszystko w gotówce, ale i nierealne – bo obecnie używa się kart płatniczych i ten trend się już nie odwróci.

Niektórych mogło zainteresować to jak banki osiągają zyski w swoich sprawozdaniach finansowych, skoro wypłacają tak duże kwoty pieniędzy za każdy wpłacony 1000 zł. Otóż w sprawozdaniu finansowym bank wpisuje kredyt w aktywach oraz pasywach – więc różnica wychodzi na zero. Kredyt jest jednocześnie aktywem (bo przynosi zyski dla banku) oraz pasywem (bo bank wypłaca daną kwotę pieniędzy klientowi).

Oczywiście nad kreacją pieniądza i tym czy wszystko odbywa się zgodnie z prawem (NBP na podstawie wartości wszystkich transakcji i szybkości obiegu pieniądza ustala rezerwę obowiązkową – tym samym regulując ile pieniędzy może wytworzyć bank) czuwa odpowiedni organ – Komisja Nadzoru Finansowego.

W tym miejscu, jako podsumowanie, polecam dość długi (bo godzinny film) przygotowany przez NBP :

Gdzie wymienić uszkodzony banknot?

Gotówka ma określony “żywot” – ze względu na wiele czynników stare i uszkodzone banknoty i monety wypadają z obiegu. Najczęściej chodzi o całościowe lub częściowe uszkodzenia – taka gotówka musi zostać zastąpiona nową. Ciekawym faktem jest to, że cytując “Zużyte lub uszkodzone banknoty i monety Narodowego Banku Polskiego można wymienić na nowe w kasie dowolnego banku działającego w Polsce. Banki zobowiązane są wymienić zniszczony banknot, jeśli więcej niż 45 proc. jego pierwotnej powierzchni zachowało się w jednym kawałku i możliwe jest rozpoznanie jego nominału. Warto pamiętać, że przy wymianie ważny jest stopień uszkodzenia. Banknot, który zachował od 45 do 75 proc. pierwotnej powierzchni, zostanie wymieniony za połowę jego wartości nominalnej. Banknot, który zachował ponad 75 proc. powierzchni, a także banknot przerwany bądź poplamiony bank wymieni za jego pełną wartość nominalną.” Tak więc nie musicie się obawiać, że podniszczony banknot, który jakimś sposobem znalazł się w Waszych rękach będzie bezużyteczny – w takim przypadku wystarczy udać się do banku i wymienić go na nowy. Wymiana uszkodzonych banknotów jest możliwa. Taka wymiana zużytej gotówki, to także kolejny sposób w jaki wydrukowane pieniądze trafiają do obiegu.

Podsumowanie

Podsumowując, w Polsce w całym procesie wprowadzania pieniędzy na rynek uczestniczą przede wszystkim banki komercyjne. To one kupują gotówkę od NBP i to one udzielają kredytów – wprowadzając do obrotu nowe pieniądze. Wszystkie te informacje są jawne, ciężko więc mówić o jakimkolwiek spisku.
Na koniec zaznaczam, że wszystko co opisałem w tym artykule stanowi zaledwie wierzchołek góry jaką jest wiedza o pieniądzach. Zdecydowanie warto wiedzieć jak to wszystko działa skoro staramy się zarabiać jak najwięcej – zachęcam więc do poszerzania tej wiedzy na własną rękę.

Zanim skończę, zapraszam do zapoznania się ze źródłami tego artykułu oraz „ciekawostkami” :