Konsekwencje prawne wynikające z namawiania do inwestycji w piramidach finansowych
Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, przechodzę do – moim zdaniem – najbardziej ciekawej kwestii związanej z piramidami finansowymi, a więc możliwymi konsekwencjami prawnymi wynikającymi nie tylko z organizowania, ale również z namawiania do udziału w takich strukturach. Na samym końcu omówię co stanie się z “zarobionymi” pieniędzmi w przypadku gdy dany program zostanie oficjalnie uznany za piramidę finansową przez instytucję rządową.
Zanim przejdziemy do część głównej, polecam zapoznać się z innymi wpisami traktującymi o tej tematyce :
- Multi Level Marketing vs Piramida Finansowa
- MXRevshare jako przykład piramidy finansowej? (oraz część druga tego wpisu)
- Schemat Ponziego jako rodzaj piramidy finansowej
- FutureNet (FutureAdPro) i TheAdsTeam to e-biznes przyszłości, czy piramidy finansowe?
Na forach dot. zarabiania nie jest wcale ciężko trafić na wprowadzające w błąd informacje pochodzące nie tylko od organizatorów schematów Ponziego, ale również aktywnych promotorów takich przedsięwzięć. Moim zdaniem już samo nazywanie ewidentnych schematów Ponziego tzw. “rev-sharami” jest wprowadzaniem w błąd ewentualnych poleconych – a swojego czasu stało się to właściwie standardem w reklamowaniu takich struktur. Jeśli chodzi o promotorów, nie będę cytował takich wypowiedzi, bo nie planuję nikogo “atakować” – ale co do organizatorów, to niedawno trafiłem na filmik z “perełką”. Pamiętacie mój art. o MXR ? Otóż MXR miało niedawno spotkanie użytkowników z administratorem technicznym, który publicznie porównywał ich “firmę” do Google : ) Śmiać się z tego co próbował wmawiać swoim użytkownikom, czy płakać bo oni w to wierzą? Nie wiem, ale niestety coraz bardziej jestem zdania że jakiekolwiek próby logicznych tłumaczeń w jaki sposób działają tego typu programy, są z góry skazane na porażkę. Myślę, że Ci ludzie po prostu muszą stracić pieniądze żeby zrozumieć z czym mają/mieli do czynienia i niewątpliwie większość obecnych “inwestorów” MXR je w końcu straci.
Ten wpis rozpocznę od możliwych konsekwencji prawnych dla organizatorów, a później przejdę do promotorów – którzy również nie powinni czuć się bezkarni w namawianiu do “inwestycji”.
Artykuł konsultowałem z prawnikiem, mimo tego interpretacje prawa mogą być różne, także wyraźnie zaznaczam, że piszę tutaj raczej o kierunkach możliwych rozwiązań, a nie konkretnych przypadkach. Niestety tego wpisu nie można wziąć za pewnik, bo dane podejście do odpowiedzialności prawnej może być inne w zależności od bardzo wielu czynników. Wszelkie źródła i linki podam na samym końcu wpisu, zapraszam : )
Odpowiedzialność prawna organizatora i twórcy piramidy finansowej
Odpowiedzialność prawna organizatora i twórcy piramidy finansowej w dużym stopniu zależy od tego co oferuje i jak bardzo przekłamuje rzeczywistość. Przejdźmy jednak do konkretów, samo organizowanie i/lub kierowanie piramidą finansową jest karalne karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat – zarzuty wytaczane są w myśl Ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Taki organizator nie dopuszcza się tylko kierowania tą strukturą – musi pozyskiwać nowych “inwestorów”, a więc dodatkowo zwykle wprowadza ich w błąd co do faktycznego mechanizmu “pomnażania” pieniędzy. Tym samym łamie art. 286 § 1. kodeksu karnego:
“Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”
Żeby taka struktura działała i wyglądała na wiarygodną, organizator nie może prowadzić prawdziwej księgowości, więc tym samym nie umieszcza w niej informacji mających znaczenie dla “inwestorów” łamiąc art. 311 kodeksu karnego, czyli:
“Kto, w dokumentacji związanej z obrotem papierami wartościowymi, rozpowszechnia nieprawdziwe informacje lub przemilcza informacje o stanie majątkowym oferenta, mające istotne znaczenie dla nabycia, zbycia papierów wartościowych, podwyższenia albo obniżenia wkładu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”
To nie wszystko za co może odpowiadać twórca piramidy. Art. 178 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi przewiduje możliwość nałożenia grzywny do wysokości 5 milionów złotych, zaś art. 99 ust. 1 i 2 ustawy o ofercie publicznej przewiduje kary finansowe lub pozbawienia wolności. Przysłowiowym gwoździem do trumny organizatorów i kierowników piramid jest art. 171 ust. 1 Ustawy Prawo bankowe, według którego organizator piramidy finansowej może zostać obciążony karą do 10mln złotych lub 5 lat więzienia zależnie od tego, który punkt ustawy łamie i czy ten przepis został złamany. Nie będę szerzej opisywał tej ustawy, ale zainteresowanych zapraszam tutaj . Oczywiście ten link podam również na samym końcu wpisu : )
Jak widać w Polsce organizator może odpowiadać za wiele przęstępstw, nie tylko kierowanie i stworzenie takiej struktury. Podobnie jest w innych krajach. Tak to oczywiście wygląda w teorii, ale należy pamiętać, że ludzie tworzący piramidy finansowe są zwykle “zawodowymi” oszustami znającymi luki w prawie i ograniczającymi swoją odpowiedzialność do minimum. Takie firmy są przeważnie rejestrowane w krajach gdzie piramidy finansowe nie są zakazane lub w tzw. “Eldoradach dla oszustów”. Mianem takiego “Eldorada dla oszustów”,w USA, określany jest na przykład stan Utah. Warto tutaj zaznaczyć, że sam fakt rejestracji firmy nie jest żadną gwarancją co do jej legalności. Tak samo używanie procesorów płatniczych, np. PayPal lub Payza, – to również nie jest żadna gwarancja, że firma działa legalnie.
To, że żadna instytucja finansowa się danym programem nie interesuje, również nie oznacza że nie jest piramidą finansową. Nie tylko w Polsce, ale wszędzie nie możemy się nagle spodziewać widowiskowego wkroczenia Policji która aresztuje właściciela i zamknie firmę. Policja musi mieć dowody, a ich zbieraniem zajmuje się za kulisami. SEC przyglądało się Traffic Monsoon bardzo długo zanim zgromadzili wystarczającą ilość dowodów i wytoczyli tej piramidzie finansowej proces. Nie mamy zielonego pojęcia, które programy są w tym momencie rozpracowywane, więc nie możemy się kierować tym że jakaś firma działa od X lat – a taki argument często słyszę od osób zaangażowanych w programy działające, moim zdaniem, na zasadzie piramidy.
Odpowiedzialność prawna promotorów piramid finansowych
Wiele osób promuje piramidy finansowe przedstawiając je jako “stabilne biznesy”. Te osoby narażają się nie tylko na konsekwencje prawne, ale również ryzykują natrafieniem na “mściwego” poleconego. Namawiając kogoś do “inwestycji” w momencie gdy program działa i “ma się dobrze”, promotorzy zapewne nawet nie myślą jak zachowają się ich poleceni w momencie upadku struktury. Nie znają tych ludzi. Taki ktoś może ich obwinić za utratę swoich pieniędzy i zacząć uprzykrzać życie chociażby poprzez poinformowanie ich pracodawców o nieuczciwych praktykach pracowników.
Jeśli firma w której działali, oficjalnie okaże się piramidą finansową – tak jak zapewne stanie się niedługo z Traffic Monsoon – może być jeszcze gorzej. Taki mściwy polecony może poinformować anonimowo Urząd Skarbowy o podejrzeniu nielegalności posiadanych dochodów/nie płacenia podatków. Nawet jeśli promotor się rozliczał, można to wykorzystać przeciwko niemu, tym bardziej jeżeli program został ogłoszony nielegalnym przez rząd i jest to oficjalne stanowisko instytucji rządowej. Nielegalne dochody nie podlegają opodatkowaniu – państwo nie może z tego tytułu czerpać korzyści. Tak więc jeżeli ktoś rozlicza się z fiskusem, a w późniejszym czasie okazuje się, że program był nielegalny kwalifikuje się to do nielegalnego źródła dochodu. Innymi słowy promotor oszukał Urząd Skarbowy. Ten punkt w połączeniu z nieuczciwym promowaniem i zarzutami z tego tytułu spowoduje, że promotor naprawdę wpakuje się w kłopoty. Przejdźmy jednak do możliwych konsekwencji niewynikających ze złości mściwych poleconych którzy stracili pieniądze.
Tutaj powiem jasno, że względem zdecydowanej większości promotorów żadne konsekwencje prawne nie będą wyciągane. Członkowie schematów Ponziego najczęściej sami zostali oszukani, w dodatku dochodzi tutaj zasada domniemanej niewinności – czyli założenie uczciwości każdego obywatela. Nie będę sztucznie wydłużał wpisu, więc zainteresowowanych dokładnym wpływem tej zasady na wyciaganie konsekwencji zapraszam tutaj . Oczywiście nie oznacza to, że można promować cokolwiek w jakikolwiek sposób – konsekwencje MOGĄ BYĆ WYCIĄGNIĘTĘ. Nieuczciwi promotorzy, tak jak wszyscy ludzie, mogą zostać pociagnięci do odpowiedzialności karnej. Podobnie jak w przypadku organizacji takich struktur, przy samym promowaniu również, zastosowanie będzie miał art. 286 § 1. Kodeksu karnego, czyli :
“Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.“
Każdy poszkodowany może wytoczyć takiemu promotorowi proces cywilny – jednak to powód musi udowodnić winę promotora, a nie on swoja niewinność, co może nie być takie łatwe. Poniżej wymieniam kilka aspektów, które moga być przydatne w takim procesie :
- Umyślne blokowanie dostępu do innych informacji, interpretacji, niż podane przez promotora. Czy promotor odradzał czytanie pewnych artykułów, komentarzy, forów internetowych ? Jeśli tak, to jak to argumentował ? Czy promotor prowadzi grupę na FB/forum, gdzie blokuje niekorzystne z jego punktu widzenia komentarze odnoszące się do mechanizmu działania programu, który reklamuje ? To nie jest karalne, ale ukazuje celowość w blokowaniu dostępu do “niewygodnych” informacji.
- Zafałszowywanie i manipulacja informacjami. Czy promotor zna dobrze język angielski i w jakim stopniu posługują się nim jego poleceni ? Poleceni mogą być oszukiwani poprzez niewłaściwe tłumaczenia tekstów dostarczanych przez promotorów.
- Czerpanie korzyści majątkowej. Czy promotor namawiał do zaciągania pożyczek ? Czy czerpał korzyści majątkowe w postaci prowizji od wziętej pożyczki i prowizji od wpłaty poleconego ?
- W ilu takich strukturach promotor brał udział ? Jeżeli było ich więcej niż jedna i jego działania były rozciągnięte w czasie, w dodatku jeśli część z tych struktur upadła – zdecydowanie maleje szansa na zasłanianie się niewiedzą co do faktycznego mechanizmu działania takiej struktury.
- Czy promotor wspominał o ryzyku ? To jest dość istotny punkt, ponieważ sam fakt, że o ryzyku wspomniał RAZ, a później zachwalał inwestycje w samych superlatywach kłamiąc i namawiając poleconych do dalszych inwestycji, wcale nie zwalnia go od odpowiedzialności i narażania innych na straty finansowe.
- Czy promotor był zarejestrowany na forach tematycznych dotyczących HYIP’ów i innych serwisów zarobkowych? Czy miał dostęp do prawdziwych informacji dotyczących mechanizmu działania programu który poleca – a mimo tego zaprzeczał wszelkim logicznym faktom, jednocześnie wciąż przedstawiając swoim poleconym błędne informacje ?
Należy pamiętać, że podstawę w dochodzeniu swoich racji w sądzie, stanowią dowody. Konkretne dowody na wprowadzanie w błąd przez promotora. Dodatkowo istnieje szansa, że promotor nie będzie chciał się “bawić w proces”, tak więc może zostać zaproponowana ugoda (przez jego prawnika). Najwięksi promotorzy dobrze o tym wiedzą – z tego powodu w momencie problemów/na skraju upadku programu promotorzy zaczynają usuwać swoje strony, zamykać grupy i zmieniać ustawienia kont w internetowych społecznościach. Wówczas zaczynają się też pojawiać informacje tłumaczące jak to dany promotor od zawsze mówił o ryzyku i nie nazywał “inwestycji” inwestycjami.
Pod pojęciem “konkretne dowody” mam na myśli :
- Zebrane treści jakimi promotor reklamował dany “biznes”. Filmiki, strony i inne treści reklamowe. Screeny niestety nie są niezbitymi dowodami – bo promotor może podważyć ich wiarygodność. Strony najlepiej zabezpieczać przy użyciu tego narzędzia : http://archive.org/web/
- Treści maili, rozmów, wiadomości na komunikatorach, a także postów na forach, FB, itp.
To tylko dwa niepozorne punkty, ale mogą okazać się niezwykle przydatne. Niestety nie każdy zrozumie, że został oszukany – tacy promotorzy doskonale znają się na kontaktach międzyludzkich, a ich poleceni są nierzadko w stanie “zombie”, które dalej wierzą, że to “zły bank”, “zły paypal” lub “zły urząd” jest winny zakończenia “biznesu” w który tak wierzyli. Jeśli jednak ktoś zrozumie, że został oszukany i stracił pieniądze, będzie chciał dochodzić swoich racji w sądzie – mam nadzieję, że artykuł wyda mu się pomocny. No to teraz przejdźmy do tego co stanie się z zarobionymi pieniędzmi po oficjalnym uznaniu danego programu za piramidę finansową.
Co się stanie po uznaniu programu za piramidę finansową?
Programy określające się mianem “rev-share” i “hyip” to chyba obecnie najbardziej znane formy reklamowania się (a raczej kamuflażu) piramid finansowych, a dokładniej schematów Ponziego. Niedawno SEC wytoczyła proces o piramidalność Traffic Monsoon. Co stanie się gdy sąd uzna TM za piramidę ? Jeżeli firma została zamknięta i organizacja rządowa stwierdzi, że była to piramida finansowa – najprawdopodobniej syndyk po pewnym czasie zacznie upominać się o zwrot nadwyżki pieniędzy od tzw. “Net Winners” ( czyli osób, które wyciągnęły z programu więcej pieniędzy niż włożyły) oczywiście zaczynając od tych największych. Egzekwowanie takich roszczeń różni się zależnie od kraju zarejestrowania programu – zazwyczaj syndyk upomina się o pieniądze od każdej osoby, która przekroczyła kwotę ~1000$ więcej niż włożyła. Dodatkowo zazwyczaj względem największych i nieuczciwych promotorów wydawane są nakazy aresztowania i doprowadzenia przed sąd (wszystko zależy od tego na kogo materiał dowodowy został zebrany i dostarczony do agencji rządowej).
Doskonałym przykładem jest Zeek Rewards, które swojego czasu zostało zamknięte przez SEC. Zachęcam do zapoznania się z linkiem, który podałem (podam go również na końcu wpisu) – a szczególnie z nakazami aresztowań w innych, niż miejsce rejestracji firmy, krajach. Tak jak już mówiłem, zależnie od kraju rejestracji i funkcjonowania firmy, czynności prawne względem “Net Winners” mogą się różnić. Standardem jest jednak nakaz sądowy o zwrócenie wszystkich zarobionych pieniędzy – jak wiadomo wiele z promotorów wydaje zarobione pieniądze na prawo i lewo, więc uchylają się od tego lub ignorują syndyka. Doprowadza to do postawienia zarzutów względem takiej osoby i siłą rzeczy ściągnięcia z niej nieuczciwie zarobionych pieniędzy.
Podsumowanie
Czy można zostać ukaranym za promowanie piramidy finansowej i/lub schematu ponziego? Odpowiedzialność karna naganiaczy jest problematyczna. Jak widzicie ukaranie nieuczciwych promotorów w głównej mierze zależy od tego, czy jesteście w stanie zebrać materiał dowodowy, żeby udowodnić, że (ten promotor) działał na Waszą szkodę. Jest to o tyle trudne, że zazwyczaj poszkodowani orientują się, że zostali oszukani po fakcie, kiedy promotor zatarł już większość śladów. Niestety niektórzy nigdy nie nauczą się na swoich błędach i nawet po dużej stracie nadal będą wierzyć w swoją przyszłą niezależność finansową zbudowaną za pomocą hyipów, rev-sharów i innych “magicznych” sposobów.
Podkreślam raz jeszcze, że tego artykułu nie możesz brać za pewnik, więc koniecznie weź na wszystkie informacje poprawkę – pomimo tego, że (wpis) był konsultowany z prawnikiem. Interpretacje prawa mogą się różnić, ten artykuł to tylko interpretacja.
Źródła i linki
- https://pl.wikipedia.org/wiki/System_prawny_w_Polsce
- http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19930470211
- http://www.arslege.pl/odpowiedzialnosc-karna-za-prowadzenie-dzialalnosci-wbrew-przepisom-ustawy/k20/a12304/
- http://archive.org/web/
- http://zeekrewardsreceivership.com/receiver
- https://www.i-kancelaria.pl/publikacje/ciezar-dowodu-w-procesie-cywilnym-tak-ale-tylko-dla-powoda/
- http://www.swidnica.po.gov.pl/prawe_menu/sprawca_zasada.html
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Amber_Gold
- http://pyramidschemealert.org/PSAMain/news/AnalysisofUtahLaw.doc.pdf
- http://www.arslege.pl/odpowiedzialnosc-karna-za-prowadzenie-dzialalnosci-wbrew-przepisom-ustawy/k20/a12304/
0 komentarzy
Rekomendowane komentarze
Brak komentarzy do wyświetlenia
Jeśli chcesz dodać odpowiedź, zaloguj się lub zarejestruj nowe konto
Jedynie zarejestrowani użytkownicy mogą komentować zawartość tej strony.
Zarejestruj nowe konto
Załóż nowe konto. To bardzo proste!
Zarejestruj sięZaloguj się
Posiadasz już konto? Zaloguj się poniżej.
Zaloguj się